4 november 2025
Prof.dr. Suzanne Cannegieter onderzocht het tromboserisico bij lange vluchten
Hoogleraar Klinische Epidemiologie prof.dr. Suzanne Cannegieter (LUMC) deed in het verleden uitgebreid onderzoek naar de risico’s op trombose bij lange vluchten.
‘Het begon met een jonge vrouw uit Engeland die aan een longembolie overleed na een lange vlucht in 2000,’ vertelt Cannegieter. ‘De media pikten dat op en de Britse overheid stelde daarop veel geld beschikbaar om onderzoek te doen. Een deel daarvan ging naar Nederland. In het LUMC hebben we, samen met het Amsterdam UMC, veel onderzoek kunnen doen.’
Kunt u een voorbeeld noemen?
‘Voor het meest spectaculaire onderzoek huurden we een vliegtuig en maakten met tachtig vrijwilligers een vlucht van acht uur. Voor, tijdens en na de vlucht namen we bloed af. Diezelfde mensen lieten we ook acht uur op een stoel aan de grond zitten. Op een vliegtuigstoel zitten mensen vaak stil, wat de bloedstroom vertraagt of zelfs kan afknellen. We zagen echter dat de stollingsactivatie hoger was in het bloed dat we tijdens en na de vlucht hadden afgenomen dan tijdens en na het stilzitten. Dat sterkte ons in de gedachte dat er naast het stilzitten nog een oorzaak bestaat die het risico in een vliegtuig verhoogt. Naar die oorzaak hebben we helaas niet genoeg verder onderzoek kunnen doen, maar we vermoeden dat het te maken heeft met de lagere zuurstofspanning in het vliegtuig. Dit kan verergeren als je slaapt, want dan zak je meer in je stoel en adem je minder goed door. Daardoor krijg je minder zuurstof in je bloed, wat een trigger kan zijn voor stolling van het bloed.’
Hoe vaak komt trombose door lang vliegen voor?
‘Uit de beschikbare gegevens bleek dat het risico op diep-veneuze trombose twee tot drie keer hoger is als je een vlucht van langer dan vier uur maakt. In absolute getallen gaat het om ongeveer 1 op de 4500 mensen die een lange vlucht maken. We zagen ook dat bepaalde eigenschappen een hoger risico met zich meebrengen. Bijvoorbeeld als je langer bent dan 1.85 meter of korter dan 1.65 meter, als je de pil gebruikt, een hoge BMI hebt of als trombose in de familie voorkomt.’
Waarom speelt lengte een rol?
‘Het bloed moet vanuit de benen teruggepompt worden naar het hart. Bij lange mensen is die afstand sowieso groter, waardoor het risico op trombose iets verhoogd is. Kleinere mensen kunnen in het vliegtuig niet met hun voeten op de grond komen, waardoor de stoelrand extra op de benen drukt en daarmee ook op de bloedvaten. Dat kan de doorstroming verstoren.’
Hoe kun je het risico op trombose tijdens het vliegen verkleinen?
‘Om daar wetenschappelijk antwoord op te krijgen, is een gigantisch onderzoek nodig. Dat is eigenlijk niet haalbaar. Met ons gezonde verstand kunnen we natuurlijk wel advies geven. Het belangrijkste is om te zorgen dat je niet te lang stilzit. Bepaalde oefeningen – zoals wiebelen met je tenen – zijn vaak al genoeg. Opstaan en een stukje lopen is natuurlijk ook goed. En neem geen slaappil voor of tijdens de vlucht en drink geen alcohol. Je valt dan te diep in slaap, waardoor je verder in je stoel zakt en minder goed gaat ademen. Voor mensen met een sterk verhoogd risico op trombose (die bijvoorbeeld al eens eerder trombose gehad hebben) is het raadzaam om bij lange vluchten, in overleg met hun arts, gedurende korte tijd preventief antistollingsmedicatie te gebruiken.’
U noemt het gebruik van steunkousen niet.
‘Het is niet met degelijk wetenschappelijk aangetoond dat het helpt. Onze visie destijds was dat steunkousen alleen zouden kunnen bijdragen aan het verminderen van het risico als je daarbij ook je spieren beweegt.’
Met uw gift maakt u een groot verschil!
Draag ook bij aan een toekomst zonder trombose. Steun onderzoek naar een betere behandeling van trombose en betere medicijnen om trombose te behandelen en te voorkomen.
Stop de prop. Stop trombose.
